Selahattin Esim

Günümüz insanının sorumluluklarından en kolay kaçış noktası yanlışı gördüğü halde düzeltmek için hiç bir insiyatif kullanmaması ve bu benim görevim değil diyerek yoluna devam etmesidir. Böylece günlük hayatta içinde yaşadığımız eko sistemimizin bağışıklığı da çökmüş oluyor. Vücudunuza giren bir mikrobu algıladığı halde reaksiyon göstermeyen bağışıklık sisteminin nasıl bir tahribata yol açabileceğini tahmin edebiliyorsunuzdur.

Bu yaklaşımı çok güzel özetleyen yıllar önce yurtdışında bir bankada çalışırken katıldığım seminerde işlenen aşağıdaki deyimi sizinle paylaşmak isterim:

That’s not my job

This is a story about foour people named Everybody, Somebody, Anybody and Nobody. There was an important job to be done and Everybody was sure that Somebody would do it. Anybody could have done it, but Nobody did it.

Somebody got angry about that, because it was Everbody’s job. Everybody thought Anybody could do it but Nobody realized that Everybody wouldn’t do it.

It ended up that Everybody blamed Somebody when Nobody did what Anybody could have…
Continue Reading →

Geçenlerde yurt dışında bir televizyon kanalında Norveç hakkında “Kuzeydeki ışık” başlıklı çok güzel bir belgesel izledim. Programı hazırlayan Filozof Stine Jensen dünyanın en zengin ve huzur dolu bu ülkesinde  Breivik gibi bir delinin nasıl çıkabildiğini gözler önüne seren analizler yapmaya çalışıyordu. Dışarıdan bakıldığında zengin, demokratik hakların en üst düzeyde elde edildiği, feminizmin çok güçlü olduğu, her şeyi devletin sağladığı bir ülke gibi gözüken Norveç’te yaşam aslında hiçte kolay değildi. Global Wellbeing Index listesinde ilk üç ülkeden birisi olan Norveç’te sosyal bir devlet anlayışı ile sunulan imkanların yanında çok önemli dezavantajların da olduğu Norveçlilerle yapılan birebir görüşmelerden anlaşılıyordu. Kendi ülkesinden zengin bir ülkeye yerleşmek niyetiyle Norveç’e göç edenlerin öncelikle çocukları için ücretsiz sağlık ve eğitim, yüksek maaşla iş bulma, konforlu bir yaşam amaçlı hareket ederken aslında hesaba katmadıkları gerçeklerle karşı karşıya kalabileceklerini düşünmeleri gerekiyor.

Norveç’in petrol zengini bir ülke olması sanki mutluluk getirmemiş gibi anlatılıyordu. Paranın her şey olmadığı bir kez daha dünyanın en zengin ülkelerinden birinde sosyal açıdan analiz ediliyordu. Kariyer avcılarının birden bire şehirdeki tamamen çalışma ve teknoloji üzerine kurulu hayatı sağlık sorunlarından dolayı  terk edip fjordlarda doğa ile iç içe daha sade bir yaşamı tercih etmesi başka nasıl açıklanabilir ki? Sosyal devlet anlayışı dünyadaki diğer ülkeler ile karşılaştırıldığında yüksek bir yaşam seviyesi sunan harika bir doğaya sahip, yardımsever insanların yaşadığı bu ülkede insanların yüzleştiği sosyal sorunlarında azımsanmayacak kadar çok olduğu anlaşılıyor. Çalışmasa bile sosyal olarak her şeyi karşılanan genç insanların amaçsız  ve hedefsiz yaşamdan dolayı toplum dışına itilip yalnızlaştıkları ,özellikle Oslo’da çok ucuz satılan uyuşturucu batağına nasıl saplandıklarını görmek gerçekten üzücü. Oslo’nun Avrupa kentleri içinde uyuşturucu kullanımında birinci sırada olması aslında zenginlik ile bir bağlantı olduğunu gösteriyor. Gencecik insanların uyuşturucu bağımlısı olması ve devletin kendi eliyle bu bağımlı insanlara enfeksiyon kapmamaları için uyuşturucu filtreleri dağıtmaktan başka çaresinin kalmaması çok şaşırtıcı.  Uyuşturucu kullanan bir genç esrar kullanmaya 12 yaşında başladığını ve şu anda 26 yaşında olduğunu söylerken bu kadar uzun bir süre bu bağımlılığı finanse edecek güce sahip olması ancak Norveç’in refah düzeyi ile açıklanabilir. Başka bir ülkede olsa bu genç bu para kaynağına ulaşmak için birçok suçu işlemek zorunda kalabilirdi.
Continue Reading →

Geçen bayram “Asil ve Güzel İnsan” diye başlayan bir tebrik maili almıştım. Bu başlık beni derin bir düşünceye sevk etmişti. Her mesajı alana insanının aslını hatırlatan ve düşünceye sevk eden derin bir içeriğe sahipti. İnsanı hayvanlardan ayıran en büyük özellik şerefli bir mahlukat olarak yaratılmış olmasıydı. Böyle bir başlık ile mesaj insana kendi fabrika ayarlarından ne kadar saptığını hatırlatır mahiyette olduğu için üzerinde durmaya değer. Teknolojide “Setup” dediğimiz fabrika ayarları cihazlarda bir bozukluk olduğu zaman cihazın üretilirken tanımlanmış konumuna geri dönüşünü ve en azından amacına uygun en basit şekliyle çalışmasını sağlayan bir seçenektir.

Peki gerçekten çağımızın insanı yaradılış amacından ve kendisine verilen üstün özelliklerden gittikçe sapıyor mu? Gittikçe yozlaşan insani ilişkiler, her şeyde maddiyatın ön plana çıkması, yolsuzlukların artık günlük hayatta doğal bir süreç gibi algılanması,  ülkenin geleceği için atılan her olumlu adımda basiretsiz muhalefet yapmak, kültürümüzde hep eleştirilen vahşi kapitalizmin çok üst düzeyde daha önce eleştirenler tarafından uygulanması sayabileceğimiz birkaç örnektir. Asil ve Güzel İnsan olmamızı sağlayan özelliklerimizi terk ettikçe daha çok hayvani duygularla hareket eden insanlara dönüşmüyor muyuz?. Düşman olarak algıladığımız insanlara karşı verdiğimiz mücadeleyi kendi aramızda yapılan haksızlıklara, hukuk ihlallerine karşı vermiyoruz. Başkasına yapılan haksızlıklarda doğrunun yanında durabilme erdemini gösteremiyoruz. Yanlış olduğunu bile bile mevkimizi korumak uğruna haksızlıklara sessiz kalmıyor muyuz?. Ömrümde bu şerefli duruşu sergileyip toplumda elde etmiş olduğu bir şeyleri kaybetmemek uğruna haksızlığa uğrayanın yanında duramayan bir çok insan gördüm. Bir çokları içlerinde var olan “Asil ve Güzel İnsanın”  sesine kulak asmayıp tüm hayatları boyunca bunun vicdan muhakemesi ile baş başa kalmayı tercih etmişlerdi ve ediyorlar.
Continue Reading →

Tüm dünyada yaşanan ahlaki çöküntülerin sonrasında insanlık artık “İnsana İnsan olduğu için değer veren” bir sistemi ve onun getireceği huzuru, mutluluğu, adaleti, hoşgörüyü arıyor. Merkezinde insan olan anlayıştır asıl aradıkları. İnsana zulüm etmekten sakınılan, adaletin gecikmeden yerini bulduğu , hoşgörünün hüküm sürdüğü, dini ve dili ne olursa olsun eşitlik kuralına herkes için aynı derecede riayet edildiği , yöneticilerinin güvenilir insanlar olduğu bir anlayışı arıyor insanlık. Yolsuzlukların olmadığı , rant için her şeyin feda edilmediği, rızkı dağıtmaya insanların soyunmadığı , refah kaynaklarının toplumun her kesimine yansıdığı bir toplumu hayal ediyor  insanlar.

Sevginin olmadığı ortamlarda hep önyargılar, kendini diğerinden üstün görme psikolojisi ve ötekileştirme duygusu daha ağır basar. Yunus Emre “Yaradılanı severim, yaradandan ötürü” derken insanın bir sevgi varlığı olduğunu ne güzel yorumlamıştır. Hazreti İnsan en şerefli mahluk olduğunu unuttu, ne için yaratıldığını ona unutturdular. Herkes bu dünyadaki nimetlerin peşinde, saman çöpünün kavgasını yapıyor. İnsan asıl kavgayı nefsine karşı yapması gerekirken birbirini yok etmek için savaş ediyor. İlahi aşkın peşinden koşmayan insan odun gibidir ve odunun gideceği yer ateştir, dünyada zamanımızda ateş yakılıyor. Bu dünyaya bakan insan gerçek saltanatı görmez fakat gece vakti kalkıp gökyüzünü seyreden insan ilahi saltanatı muhakkak bir köşesinden görür.

Nobel ödülü alan ilk müslüman bilim adamı olan Pakistanlı Fizik Alimi Profesör Abdüsselam ödül töreninde Kuran-ı Kerimden ayetler okuyarak bu ilahi saltanatı idrak ettiğini şöyle anlatmıştır:

“İslâm’ın Mukaddes Kitab’ında Allah şöyle buyuruyor: ‘Yedi kat göğü birbiriyle tam uyum içinde yaratan O’dur. Rahmân’ın yaratmasında hiçbir nizamsızlık göremezsin. Gözünü çevir de bak: Herhangi bir kusur görebilir misin? Sonra tekrar tekrar gözünü çevir de bak, gözün bir kusur bulamadığından, eli boş ve bitkin geri döner. (Mülk:3-4)’ Netice olarak bu, bütün fizikçilerin inancıdır; araştırmalarımız derinleştikçe, hayranlık ve heyecanımız artar, gözlerimiz daha fazla kamaşır.”  Bu sözleri üzerine ödül töreni için salonda bulunanlar arasında büyük bir alkış kopmuştur.

İstanbul’da 2010 yılında düzenlenen Islamofobia temalı bir foruma  konuşmacı olarak İngiltere’den katılan Yazar ve Öğretim Görevlisi Karen Armstrong hanımefendi konuşmasında  katılımcılara doğru bakıp, İslam dinini kastederek  “ her zaman olduğunuz gibi olun , tarihte her zaman yaptığınız gibi yapın yeter başka bir şeye ihtiyacınız yok” deyince geriye söyleyecek birşey kalmıyordu. Bu tanıma göre İslam inancı olan bir insan zaten dininin gereklerini yerine getiriyorsa ondan korkmanıza gerek yoktur demek istiyordu, mesaj kısa fakat çok anlaşılır can alıcı bir biçimde aktarılmıştı haziruna.  Evet bizler hep böyle olduğumuz için bir çekim gücü yaratmış ve hoşgörü, tevazu, adalet, eşitlik gibi temel öğelere inancımız gereği sahip çıkmıştık.  Bunu bir politika olarak değil İslam inancının gereği olarak yaptığımız hep göz ardı edildi. Zaman içerisinde üzerine ölü toprağı serpilen bu hasletlerimizin muhteşem bir anlayış olduğunu batılı bir yazardan ve araştırmacıdan duymak çok şaşırtıcıydı.  Karen Amstrong şefkatin dinlerin merkezinde altın bir kural olarak durduğunu ve “ Kendinize nasıl davranılmasıni istiyorsanız başkalarına öyle davranın” diyerek herşeyin odağında önce insanın olduğunu vurguluyordu.

Continue Reading →

Aylar önce Yazar Turgay Güler’in sunduğu  Sıra dışı adlı TV programında Psikolog Doktor Hamdi Kalyoncu Bey gerçekten sıra dışı bir yaklaşımla “İlah nedir” diye soruyor ve twitter üzerinden izleyicilerin gönderdiği cevaplar okundukça hayır diye başını sallıyordu. Benimde ilgimi çekmişti çok ilginç şeyler söylemeye çalışıyordu.

Sonunda doğru cevaba biraz yaklaşan bir iki izleyici dışında kimse olmayınca bu sorunun cevabını aşağıdaki gibi açıklamaya başladı:

• İlah en çok sevilendir
• İlah kendisine sığınılandır
• İlah kendisine güvenilendir
• İlah en çok yardım istenendir
• İlah her söylediği mutlak hakikat olan, doğru yöne yöneltendir
• İlah en çok korkulandır
• İlah her söylediğine mutlak itaat edilmesi gerekendir
• İlah tek kurtarıcı olandır

Continue Reading →